بنزین به عنوان یک ماده استراتژیک مطرح است و می تواند به لحاظ امنیتی نیز فاکتور مهمی به شمار برود و کارکردهای اساسی داشته باشد. به طور مثال، وابستگی شدید کشور به واردات این ماده به صلاح کشور نیست. به نحوی که می تواند به یکی از اهداف تحریم ها تبدیل شود و برایمان دردسر ایجاد کند.
علاوه بر مواردی که در بالا به آن اشاره شد، سرکوب قیمتی تا حد زیادی مقصر اصلی افزایش میزان مصرف بنزین در کشور است. به گفته بسیاری از کارشناسان، در حال حاضر، قیمت یک لیتر بنزین از قیمت یک بطری آب معدنی کمتر است، بنابراین، بدیهی است که افراد توجهی به میزان مصرف بنزین نداشته باشند و آن را بی مهابا مصرف کنند.
بررسی ها نشان می دهد که افزایش قیمت بنزین به مصلحت نیست و می تواند آثار تورمی شدیدی داشته باشد. به همین دلیل، کارشناسان بر لزوم اجرای طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر که پیشنهاد مرکز پژوهش های مجلس است، تأکید دارند.
در روش مورد بحث، هر ایرانی میزان مشخصی بنزین سهمیه ای در ماه دارد. وی می تواند از این بنزین برای خودروی شخصی اش استفاده کند یا آن را بفروشد. خرید و فروش در یک بازار ثانویه و به قیمت آزاد انجام می شود.
به زعم بسیاری، اختصاص سهمیه بنزین به نفر به کنترل مصرف بنزین منجر می شود و به عدالت نزدیکتر است.
پاسخ به تقاضای بنزین غیر سهمیه ای در چارچوب یک بازار ثانویه
محمدصادق مهرجو، کارشناس انرژی در خصوص طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر و لزوم قرار گرفتن آن در دستور کار دولت چهاردهم، در گفت و گو با خبرنگار قدس تصریح کرد: روی این طرح کارهای کارشناسی صورت گرفته است و خروجی بررسی های مرکز پژوهش های مجلس است. در این طرح قرار است به مدیریت تقاضای بنزین بپردازیم.
وی ادامه داد: تقاضای بنزین ورای سهمیه ای که برای افراد در نظر گرفته می شود در چارچوب یک بازار ثانویه پاسخ داده خواهد شد. به این معنا، افرادی که بیشتر از میزان سهمیه بنزین مصرف دارند، باید آن را از بازار آزاد تهیه کنند.
این کارشناس انرژی توضیح داد: در حال حاضر، یک سری پمپ های بنزین سیار در کشور فعالیت دارند که بیشتر در مناطق مرفه نشین تردد می کنند و به عرضه بنزین می پردازند. در این چارچوب، دستمزدی برای بنزین زدن محاسبه و بنزین نیز به صورت آزاد عرضه می شود. به طور مثال، برای 10 لیتر بنزین باید 30 هزار تومان بپردازید و 50 هزار تومان هم به عنوان دستمزد پرداخت می کنید. با این حساب، در نهایت بنزین با قیمت 8 هزار تومان به فروش می رسد.
مهرجو گفت: شرایطی که در بالا توضیح داده شد، در واقع همان فروش بنزین با قیمت آزاد است. با توجه به شرایطی که الان در کشور داریم و شاهد سه نرخ برای بنزین هستیم و تقاضا در حال افزایش است، دولت چاره ای ندارد جز اینکه به سمت اعمال راهکار اختصاص سهمیه بنزین به نفر برود.
وی ادامه داد: دولت در حال پرداخت یارانه پنهان زیادی برای بنزین است. به منظور حل و فصل این مشکل و کنترل تقاضا باید به ساماندهی این حوزه بپردازیم. اختصاص سهمیه بنزین به نفر نیز راهکاری است که باید مدنظر قرار بگیرد.
افزایش قیمت بنزین ر آثار تورمی شدیدی در کشور خواهد داشت
این کارشناس انرژی توضیح داد: سهمیه بندی بنزین و ارائه مازاد سهمیه به قیمت آزاد، کار درستی است که در راستای مدیریت تقاضای بنزین صورت می گیرد. پیشنهاد بنده این است که دفعتاً این کار صورت نگیرد و به صورت مرحله ای و در مدت زمان معقولی به سمت اجرای این طرح برویم.
وی ادامه داد: به ویژه دولت نباید به افزایش قیمت بنزین مبادرت کند. این کار آثار تورمی شدیدی در کشور خواهد داشت. بر اساس بررسی های صورت گرفته، این روش فقط در یک مدت زمان کوتاهی اثر کنترلی خواهد داشت و بعد از آن دوباره مصرف افزایش می یابد. در این شرایط، روش اختصاص سهمیه بنزین به نفر می تواند کمک کننده باشد.
مهرجو گفت: اختصاص سهمیه بنزین به نفر، روش عادلانه ای برای توزیع یارانه بنزین است. در این روش، همه افراد از سهمیه بنزین برخوردار می شود و کسانی که تقاضای اضافه دارند، باید آن را از بازار آزاد تهیه کنند. این روش به عدالت نزدیک است و به کنترل مصرف کمک می کند.
این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: در ابتدا نباید تعیین قیمت بنزین را در بازار آزاد به عرضه و تقاضا بسپاریم. دولت باید این قیمت گذاری را کنترل کند تا دوره گذار سپری شود. در ادامه می توانیم اجازه دهیم بازار قیمت بنزین را مشخص کند و به قیمت های فوب خلیج فارس برسیم.
وی ادامه داد: ادامه وضعیت فعلی در حوزه بنزین غیرممکن است. دولت باید به سمت اعمال تمهیداتی مانند اختصاص سهمیه بنزین به نفر گام بردارد تا بتوانیم به کنترل تقاضا بپردازیم.
نظر شما